Starożytny obrządek mediolański przechował w swojej historii cały szereg własnych zwyczajów liturgicznych. Od dziś zapraszamy do zapoznania się z ich bogactwem. Pierwszym tematem którym się zajmiemy są „aliturgiczne” piątki Wielkiego Postu, kiedy to nie sprawuje się Mszy świętej. Dlaczego tak się dzieje?
Żałoba
Jedną z najbardziej charakterystycznych osobliwości rytu mediolańskiego podczas Wielkiego Postu są tak zwane „aliturgiczne” piątki. Oznacza to, że tego dnia nie sprawuje się liturgii eucharystycznej. W te dni w kościołach ambrozjańskich na ołtarzu często ustawia się krzyże. Są one najczęściej drewniane, stawiane na znak żałoby po śmierci Pana Jezusa na Krzyżu. Żałoba ta dodatkowo podkreślana jest brakiem Ofiary Eucharystycznej. Tego dnia również wiernym nie jest udzielana Komunia Święta.
Historia
Odnalezienie źródeł historycznych tej tradycji nie jest łatwe. Dla części badaczy obrzędów ambrozjańskich liturgia mediolańska miałaby czerpać ten zwyczaj od kościołów wschodnich, w których w okresie Wielkiego Postu wszystkie dni tygodnia, z wyjątkiem sobót i niedziel, są dniami aliturgicznymi.
Według innych, m.in. wg błogosławionego kardynała Alfreda Schustera arcybiskupa mediolańskiego, początek tej tradycji sięga czasów, gdy liturgię eucharystyczną, także w okresie Wielkiego Postu, sprawowano o zachodzie słońca: od piątku modlitwę wieczorną przedłużano czuwaniem składającym się z psalmów, czytań i modlitw, a kończyło się celebracją eucharystyczną, gdy nastawał sobotni świt.
Bez względu na początki tej tradycji Kościół ambrozjański do dnia dzisiejszego zachował ten zwyczaj.
Dramat krzyża
O powadze tego obrzędu mówił ówczesny arcybiskup Mediolanu Giovanni Battista Montini:
Zakaz odprawiania Mszy Świętej i udzielania Komunii Świętej w piątki Wielkiego Postu jest częścią skrajnego zaakcentowania pokutnego charakteru Wielkiego Postu: dochodzi do bolesnej świadomości własnej niegodności i doświadczenia, które cuchnie śmiercią, zagubienia żywego Boga. Pobożność tych, którzy rozumieją tajemnicę grzechu i krzyża, musi doprowadzić do tego ogromnego ostrzeżenia, które graniczy ze strachem i rozproszeniem.
Za tą dyscypliną, którą ryt mediolański zachował od czasów starożytnych, kryje się głębokie duchowe znaczenie. Piątki Wielkiego Postu przypominają bowiem katolikowi, bardziej niż kiedykolwiek indziej, potrzebę rozważania tajemnicy śmierci Chrystusa na krzyżu, dramat Oblubienicy Kościoła, która czuje się osamotniona, pozbawiona swojego Oblubieńca i Pana. I tak brak celebracji Mszy świętej (konkretnie: niemożność przyjęcia Komunii) z jednej strony wywołuje poczucie pustki i smutku, z drugiej zmusza do refleksji nad tym, co istotne; w pewnym sensie doświadcza, co to znaczy być pozbawionym obecności Chrystusa wyrwanego śmiercią ze swojego Kościoła; pomaga, niemal pedagogicznie, poprzez swego rodzaju „post” od Eucharystii.
Kolejne części
Ambrozjański Wielki Post posiada również kilka innych osobliwości, które przedstawimy w niedalekiej przyszłości.
Opracowano na podstawie: cattoliciromani.com
