Czarny kolor w liturgii ambrozjańskiej jest bardzo często używany. Właściwie jest dominującym kolorem w Wielkim Poście. Kiedy jeszcze używa się go w rycie mediolańskim?
Czarny Wielki Post
Liturgia rzymska jako własny kolor Wielkiego Postu przyjęła fiolet. Natomiast w liturgii mediolańskiej oprócz fioletu występuje także kolor czarny. Jest on właściwie dominującym kolorem Wielkiego Postu.
Czarny kolor ma podkreślać pokutny charakter tego okresu. Nadmienić trzeba, że Wielki Post rozpoczyna się pierwszymi nieszporami Pierwszej Niedzieli Wielkiego Postu, a nie jak w przypadku liturgii rzymskiej Środą Popielcową. Nieszpory te sprawowane są jednak w kolorze fioletowym. Dlaczego? Czarnego koloru używa się od poniedziałku do soboty, natomiast niedzieli, jako dies dominica (dniowi zmartwychwstania) przysługuje „radośniejsza” barwa liturgiczna. Co ciekawe nawet przy okazji ostatniej reformy liturgicznej piątki Wielkiego Postu zachowały charakter aliturgiczny. Co to oznacza? W piątki WP nie sprawuje się Mszy świętej. Podobnie dzieje się m.in. w rytach wschodnich. Jest to dobitne podkreślenie żałoby, jaką Kościół okrywa się wspominając Mękę Pańską. Żałoba ta jest tak wielka, że przykrywa nawet największy skarb – Mszę świętą.
Litaniarum
Drugim przypadkiem użycia koloru czarnego w liturgii ambrozjańskiej są tzw. dni Litaniarum. W poniedziałek, wtorek i środę po Wniebowstąpieniu Pańskim w rycie mediolańskim odbywało się triduum pokutne zwane Litanie Triduane lub właśnie Litaniarum.
Obchody Litanii stanowią jedne z najstarszych elementów tradycji mediolańskiej ściśle związanych z historią regionu. Postny charakter tych dni jednoczy się z procesjami pokutnymi, które miały wybłagać spokój i pokój w trudnych czasach wojen, które dręczyły północne Włochy. Właśnie tej intencji można przypisywać rozpoczęcie pielgrzymowania po kościołach, które sąsiadowały z dawnymi murami miejskimi, aby święci patronowie strzegli miasta tworząc niejako święte wały ochraniające przed najazdami. Tradycja ambrozjańska w tym miejscu znów powraca do swego świętego patrona – Ambrożego, który polecił wybudować cztery bazyliki – Martyrum (obecnie bazylika św. Ambrożego), Virginum (obecnie stoi tam bazylika San Simpliciano), Apostolorum (bazylika San Nazaro in Brolo) oraz Prophetarum i Confessorum (obecnie bazylika San Dionigi). Sam święty Ambroży w liście XX do swojej siostry Marcelliny podkreśla znaczenie budynków kultu chrześcijańskiego w mieście jako ważnego w obronie wiary Mediolanu.
| Tutaj przeczytasz artykuł o obchodach Litaniarum |
Msze żałobne
Trzecim i właściwie czwartym przypadkiem obecności czarnego koloru są: 2 listopada (Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych) oraz Msze święte żałobne (pogrzebowe, w dniu śmierci, w trzeci, siódmy i trzydziesty dzień po śmierci oraz pozostałe żałobne). To rozwiązanie jest identyczne jak w rycie rzymskim.
Cykl artykułów ambrozjańskie kolory liturgiczne
Zapraszamy do zapoznania się z pozostałymi artykułami o kolorach liturgicznych w rycie ambrozjańskim:
