To już ostatni z serii artykułów poświęconych używaniu kolorów liturgicznych w rycie mediolańskim. Na koniec zapraszamy do zapoznania się z zasadami używania koloru zielonego.
Rzadko spotykany kolor
Zielony kolor jest wyjątkowo rzadko spotykanym kolorem liturgicznym w rycie mediolańskim. W formie antycznej (rito antico) w tym roku kalendarz przewiduje go niecałe 30 razy. Kiedy?
Przede wszystkim są to trzy okresy:
- czas po Objawieniu Pańskim (tak samo jak w rycie rzymskim)
- I niedziela po Wielkanocy (in albis depositis) i czas po Wielkanocy (wyjaśnienie poniżej)
- czas po III niedzieli października (święto dedykacji kościoła katedralnego)
Znaczącą różnicą wobec rytu rzymskiego jest użycie koloru zielonego już w pierwszą niedzielę po Wielkanocy. Dlaczego tak się dzieje? Ma to ścisły związek z antycznym zwyczajem białej szaty chrzcielnej. Podczas liturgii Wigilii Paschalnej katechumeni w trakcie obrzędów chrzcielnych otrzymywali białą szatę, która jest symbolem narodzin nowego człowieka. Tę szatę nosili aż do niedzieli, kiedy to zdejmowali ją podczas uroczystej liturgii. Gest ten oznaczał, że już nie szatą, ale całym swoim życiem mają świadczyć o Chrystusie.
Ponieważ działo się to w pierwszą niedzielę po Wielkanocy tzw. in albis depositis, co można przetłumaczyć jako w niedzielę złożenia bieli, liturgia ambrozjańska już od tego dnia przewidywała stosowanie koloru zielonego.
Drugą różnicą jest użycie koloru zielonego dopiero od poniedziałku po III niedzieli października, kiedy to w niedzielę obchodzi się święto dedykacji kościoła katedralnego. Do tego czasu w liturgii używany jest kolor czerwony.
| Tutaj przeczytasz artykuł o czerwonym kolorze w liturgii ambrozjańskiej |
W nowym rycie ambrozjańskim kolor zielony jest jeszcze rzadziej spotykany, ponieważ w czasie po Wielkanocy używa się koloru białego.
Co właściwie oznacza kolor zielony?
Wymowa koloru zielonego jest podobna jak w rycie rzymskim. Wskazuje na nadzieję na życie wieczne, dla tych, którzy jeszcze żyją – pielgrzymują po tym świecie.
Zobacz nagranie hymnu Inna Christe cunctorum z nieszporów pierwszej niedzieli po dedykacji katedry:
Wschodnie inspiracje?
W tym miejscu warto zwrócić się do bizantyjskich korzeni Kościoła i przyjrzeć się tej teologii koloru zielonego. Otóż zielony jest połączeniem dwóch barw – błękitnej i żółtej. Kolor błękitny ma symbolizować wznoszenie się chrześcijanina życia do nieba, a żółty (słońce) podkreśla ścisły związek z Chrystusem.
Z tych dwóch kolorów powstaje zieleń, która w Kościołach wschodnich używana jest m.in.* w dni prepodobnych tj. bardzo podobnych do Boga, sprawiedliwych. Jest to bardzo ciekawe, ponieważ ślad takiego teologicznego pojmowania koloru zielonego można spotkać także i w rycie mediolańskim.
Dzieje się tak dwa razy w ciągu roku liturgicznego:
- 17 stycznia – św. Antoniego, Opata i Wyznawcy
- 11 lipca – św. Benedykta, Opata i Wyznawcy
Święty Antoni (opat, nie święty Antoni z Padwy) oraz święty Benedykt uważani są za wielkich mnichów, jednak ze względu na brak święceń kapłańskich ich kolorem jest zieleń, podobnie jak w rodzinie wschodnich rytów pomnienia świętych mnichów celebrowane są również na zielono.
W Kościele katolickim obecne jest także pojęcie zielonego męczeństwa tuż obok białego i czerwonego. Różnice te tłumaczył św. Kolumban Młodszy – mnich irlandzki żyjący w VI i VII wieku. Jemu zawdzięcza się m.in. kodyfikację irlandzkiego prawa klasztornego. Jest jednym z patronów Irlandii. A pisał tak:
Więcej o tym temacie przeczytasz TUTAJ
* – ponadto w obrządkach wschodnich kolor zielony jest używany m.in. w Niedzielę Palmową, w Dzień Zesłania Ducha Świętego, we wspomnienia świętych mnichów oraz w zależności od zwyczajów lokalnych kościołów.
Cykl artykułów ambrozjańskie kolory liturgiczne
Zapraszamy do zapoznania się z pozostałymi artykułami o kolorach liturgicznych w rycie ambrozjańskim:
